Kristina Millare via Catholic News Agency

Għalkemm ħafna Kattoliċi jistgħu jassoċjaw aktar l-istaġun liturġiku tar-Randan mal-prattika tas-sawm u l-astensjoni mill-ikel, ħafna familji madwar id-dinja jużaw l-istaġun ta’ 40 jum biex jippreparaw delikati speċifiċi magħmulin mid-dar biex ifakkruhom fil-ħajja ta’ Ġesù Kristu hekk kif għamel triqtu lejn is-salib. 

Malta 

Il-kwareżimal, li ġej ismu mill-kelma Latina “Quadragesima,” li tfisser “40 jum tar-Randan,” hu kejk ħelu magħmul mil-lewż, għasel u qoxra tal-larinġ.

Din il-kura ħelwa tar-Randan tingħata wkoll lit-tfal li jridu jimbarkaw għal pellegrinaġġ ta’ ġurnata u 14-il knisja biex jiftakru l-14-il Stazzjon tas-Salib ta’ Ġesù.

Il-Qaghaq tal-appostli jew “Ċrieki tal-Appostli” huma ħobżiet tal-ħobż ċirkolari ħelu, melħ, bla ħmira u miksija bil-lewż u żrieragħ tal-ġulġlien li jittieklu nhar il-Ħamis il-Qaddis. 

Il-kura hija assoċjata mal-ġrajjiet tal-Ħamis il-Kbira meta Ġesù għamel qassisin lill-appostli tiegħu u waqqaf l-Ewkaristija u ċ-ċelebrazzjoni tal-Quddiesa. 

Messiku

Capirotada, li hija simili għal pudina tal-ħobż, hija kura moqdija minn ħafna familji Messikani fil-Ġimgħa tar-Randan. Għalkemm ir-riċetti jistgħu jvarjaw minn familja għall-oħra, l-ingredjenti ħelwin u melħin tradizzjonali jġorru simboliżmu reliġjuż għani marbut mat-tislib ta’ Ġesù.

Rollijiet tal-ħobż użati fid-dixx jirrappreżentaw il-ġisem ta ‘Kristu; l-għasel jew il-ġulepp tal-piloncillo, magħmul miz-zokkor tal-kannamieli, huwa maħsub biex jissimbolizza d-demm ta’ Kristu; imsiemer tal-qronfol sħaħ jintużaw biex jirrappreżentaw l-imsiemer tat-tislib; stikek tal-kannella jintużaw biex jissimbolizzaw is-salib tal-injam ta’ Kristu; u l-ġobon imdewweb li jiksi l-pudina jirrappreżenta l-għalqa użata għad-difna ta’ Ġesù.

Aguas fresca — xarba magħmula bl-ilma mingħajr gass, frott frisk tal-għażla tiegħek, zokkor, ħafur, u ċereali oħra, żrieragħ, u te tal-fjuri —huma ppreparati u moqdija mill-familji lil dawk li jkunu għaddejjin f’Oaxaca fil-Ġimgħa l-Kbira. Għalkemm mhux biss xarba tar-Randan, din it-tradizzjoni tal-Ġimgħa l-Kbira hija opportunità għall-familji ta’ Oaxaca biex jaqtgħu l-għatx ta’ Ġesù fi triqtu lejn Ġerusalemm — bħall-mara Samaritana fil-bir ta’ Ġakobb (ara Ġw 4,4-42) — billi jaqdu lill-proxxmu.

Ekwador     

Fanesca, soppa li tittiekel matul ir-Randan u l-Ġimgħa Mqaddsa magħmula bil-merluzz u 12-il tip ta’ fażola u legumi, jingħad li tirrappreżenta lil Ġesù Kristu u lit-Tnax-il Appostlu fl-Aħħar Ċena.  

Is-sinifikat reliġjuż tad-dixx imur lura għas-seklu 16 u huwa maħsub li huwa konness ma ‘monasteru f’Quito, l-Ekwador, matul il-kolonizzazzjoni Spanjola ta’ l-Ameriki.

Xi familji jieħdu vantaġġ biex jagħmlu dan il-platt tal-ikla flimkien — jippreparaw il-ħut u jqaxxru l-ħafna fażola u legumi — bi spirtu ta’ talb, jikkontempla l-Aħħar Ċena fil-kamra ta’ fuq ftit sigħat qabel Ġesù beda l-passjoni tiegħu fil-Ġnien tal-Ġetsemani.

Il-Libanu

Zenkoul, dixx ta’ blalen tal-qamħ tal-bulgur (jew blalen tal-qara ħamra) flimkien ma’ ċiċri, ross, tewm, basla, u melassa tar-rummien, jittiekel mill-familji Lebaniżi matul ir-Randan u l-Ġimgħa l-Kbira.  

Xi familji jżidu l-ħall maż-Zenkoul tagħhom minflok il-meraq tal-lumi biex ifakkruhom meta Ġesù qal lis-suldati Rumani “Għandi l-għatx” (ara Ġw 19,28) qabel immut fuq is-salib u wettaq il-profezija “għall-għatx tiegħi tawni l-ħall” (ara Sal 69,22).

Iraq

Il-Festa ta’ Kristu hija platt tradizzjonali li jinqasam u jittiekel flimkien fl-irħula tal-Iraq fil-Ġimgħa l-Kbira. Magħmul bil-qamħ habbiyeh, diversi tipi ta ‘qamħ, u varjetà ta’ fażola u legumi, l-ingredjent l-aktar distintiv tad-dixx huwa “akoub,” pjanta tax-xewk li tikber b’mod abbundanti matul ir-rebbiegħa.

Billi tgħaqqad l-ingredjenti kollha ma’ ftit ilma, il-Festa ta’ Kristu tinbidel f’soppa u tissajjar bil-mod sakemm tkun lesta biex tiġi mgħaffġa u moqdija lill-familji nhar il-Ġimgħa l-Kbira.  

Għal xi Kristjani Iraqini, id-diffikultà fil-preparazzjoni tal-platt — partikolarment it-tneħħija tax-xewk tal-akoub — hija forma ta ‘parteċipazzjoni fil-passjoni ta’ Ġesù. Jingħad ukoll li l-pjanta tax-xewk tissimbolizza l-kuruna tax-xewk imqiegħda fuq ras Ġesù qabel ma ġie kkundannat għall-mewt minn Ponzju Pilatu.

il-Ġermanja, il-Lussemburgu, Franza, u l-Belġju

Pretzels, il-brim tal-ħobż ikoniku magħmul sempliċement bil-melħ, ħmira, dqiq, u ilma marbut ma ‘diversi partijiet tal-Ewropa, huwa maħsub li ġew ivvintati speċifikament bħala ikel tar-Randan minn monk Taljan fil-bidu tal-Medju Evu, skont dokument tal-Librerija tal-Vatikan.

Bil-għan li ngħinu lill-Kattoliċi jgħixu l-istaġun penitenzjali bit-talb u s-sempliċità, il-forma tal-kura tixbah l-idejn fit-talb, u tifforma tliet toqob li jirrappreżentaw lill-Missier, l-Iben u l-Ispirtu s-Santu. 

Ir-Renju Unit, l-Awstralja, u New Zealand 

Il-hot cross buns huwa maħsub li l-ewwel tqassmu lil Kattoliċi Ingliżi foqra fil-Ġimgħa l-Kbira bejn is-sekli 12 u 14. Illum, il-buns bil-ħwawar ħelu jittieklu fl-Ingilterra u f’pajjiżi tal-Commonwealth bħall-Awstralja u New Zealand matul ir-Randan u l-Ġimgħa Mqaddsa.

Filwaqt li xi kontijiet storiċi jissuġġerixxu li l-pasti – magħmulin tradizzjonalment bid-dqiq, il-bajd, il-ħmira, il-kurrenti u l-kardamomu – għandhom oriġini pagana antika, rekords oħra jagħtu ħjiel li l-patrijiet medjevali Kristjanizzaw ir-riċetta billi ħamu l-pasti bi slaleb distinti biex jirrappreżentaw il-kurċifissjoni ta ‘Ġesù Kristu u jużaw ħwawar differenti biex jissimbolizzaw id-dfin tiegħu.