Courtney Mares via Catholic News Agency
Kardinali li għandhom aktar minn 80 sena ma jistgħux jipparteċipaw f’konklavi. Mill-134 kardinal taħt it-80 sena li se jieħdu sehem fil-konklavi tal-2025 li ġej, 15 minnhom għandhom 79 sena — xi wħud minnhom laħqu l-età minima biss ġimgħat qabel it-80 sena tagħhom.
Wieħed minnhom, il-Kardinal Antonio Cañizares ta’ Spanja, għażel li ma jipparteċipax minħabba raġunijiet ta’ saħħa, u b’hekk fadal 134 elettur mill-135 kardinal eliġibbli oriġinali.
Il-limitu tal-età għall-eletturi ġie introdott mill-Papa Pawlu VI fis-snin sebgħin u ġie kkonfermat mill-kostituzzjoni appostolika tal-Papa Ġwanni Pawlu II tal-1996 Universi Dominici Gregis .
L-ixjeħ ħames kardinali
L-ixjeħ ħames kardinali eliġibbli biex jivvutaw ġejjin minn Spanja, il-Guinea, il-Polonja, il-Pakistan, u l-Ingilterra. Hawn ħarsa lejn l-eqdem membri tal-konklavi tal-2025:
Kardinal Carlos Osoro Sierra, Spanja — imwieled fis-16 ta’ Mejju, 1945
Arċisqof irtirat ta’ Madrid, il-Kardinal Osoro Sierra huwa magħruf għall-approċċ pastorali tiegħu u l-impenn tiegħu lejn l-edukazzjoni Kattolika. Wara karriera li inkludiet li serva bħala arċisqof ta’ Valencia u Oviedo, inħatar biex imexxi l-Arċidjoċesi ta’ Madrid mill-Papa Franġisku fl-2014 u sar kardinal sentejn wara. Il-motto episkopali tiegħu huwa “Per Christum et cum ipso et in ipso,” li jfisser: “ Permezz tiegħu u miegħu u fih.”
Kardinal Robert Sarah, il-Guinea — imwieled fil-15 ta’ Ġunju, 1945
Magħruf għall-ortodossija teoloġika u x-xogħlijiet letterarji tiegħu, il-Kardinal Robert Sarah serva fil-Kurja Rumana taħt tliet papiet. Maħtur arċisqof fl-età ta’ 34 sena biss, Sarah aktar tard kellha karigi ta’ tmexxija f’dipartimenti importanti tal-Vatikan: segretarju tal-Kongregazzjoni għall-Evanġelizzazzjoni tal-Popli, president tal-Kunsill Pontifiċju Cor Unum, u prefett tal-Kongregazzjoni għall-Kult Divin u d-Dixxiplina tas-Sagramenti.
Awtur prolifiku u avukat qawwi tal-liturġija tradizzjonali, Sarah hija meqjusa minn xi wħud bħala kandidat potenzjali biex issir l-ewwel Papa Afrikan f’sekli sħaħ. Huwa qabel ħa sehem fil-konklavi tal-2013 li eleġġa lill-Papa Franġisku. Huwa jitkellem bil-Franċiż, bit-Taljan u bl-Ingliż b’mod fluwenti.
Il-Kardinal Stanisław Ryłko, il-Polonja — imwieled fl-4 ta’ Lulju, 1945
Veteran tal-Kurja Rumana, il-Kardinal Stanisław Ryłko huwa eks president tal-Kunsill Pontifiċju għal-Lajċi u kien kollaboratur mill-qrib tal-Papa Ġwanni Pawlu II. Ordnat fl-1969 mill-Kardinal Karol Wojtyla qabel ma sar Papa, Ryłko kompla jaqdi fil-Vatikan għal għexieren ta’ snin, fejn sawwar bil-kwiet inizjattivi Kattoliċi lajċi.
Elevat għall-kardinal fl-2007 mill-Papa Benedittu XVI, huwa pparteċipa wkoll fil-konklavi tal-2013. Minbarra l-Pollakk nattiv tiegħu, jitkellem bit-Taljan, bl-Ingliż, u bil-Ġermaniż.
Kardinal Joseph Coutts, Pakistan — imwieled fil-21 ta’ Lulju, 1945
Figura pijuniera fil-Knisja Pakistana, il-Kardinal Joseph Coutts serva bħala arċisqof ta’ Karachi u sar it-tieni kardinal biss minn art twelidu li hija predominantement Musulmana. Magħruf għall-impenn tiegħu għad-djalogu interreliġjuż, kien preżenti fl-iffirmar storiku tal-2019 tad-dokument tal-fraternità umana mill-Papa Franġisku f’Abu Dhabi.
Il-ħajja u l-ministeru ta’ Coutts kienu mmarkati minn sforzi biex jippromwovi l-paċi u t-tolleranza reliġjuża f’kuntest diffiċli. Coutts jitkellem diversi lingwi inklużi l-Ingliż, it-Taljan, il-Ġermaniż, il-Franċiż, l-Urdu, il-Punjabi u s-Sindhi.
Kardinal Timothy Radcliffe, l-Ingilterra — imwieled fit-22 ta’ Awwissu, 1945
Eks-mastru tal-ordni Dumnikana, il-Kardinal Timothy Radcliffe huwa magħruf bħala predikatur u mexxej ta’ rtiri. Huwa għallem l-Iskrittura u d-duttrina fl-Università ta’ Oxford qabel ma mexxa l-Ordni tal-Predikaturi għal aktar minn għaxar snin. Radcliffe ġie msejjaħ reċentement mill-Papa Franġisku biex jiggwida lill-parteċipanti tas-Sinodu dwar is-Sinodalità permezz ta’ rtiri u meditazzjonijiet spiritwali. Il-motto episkopali tiegħu huwa “Vos Autem Dixi Amicos,” li jfisser: “Sejjaħtilkom ħbieb” minn Ġwanni 15:15.
L-iżgħar ħames kardinali
Fil-konklavi papali li ġej, li se jibda fis-7 ta’ Mejju, il-Kulleġġ tal-Kardinali se jinkludi diversi membri notevolment żgħażagħ li vvjaġġaw lejn Ruma minn madwar id-dinja, mill-Mongolja sal-Awstralja.
Fost il-135 kardinal li huma eliġibbli biex jivvutaw f’konklavi, 15 minnhom għandhom inqas minn 60 sena.
Storikament, l-età tal-kardinali li pparteċipaw fil-konklavi papali varjat. Wieħed mill-iżgħar kien il-Kardinal Alfonso Gesualdo di Conza, li attenda l-konklavi tal-1565–1566 fl-età ta’ 25 sena.
Fi żminijiet aktar reċenti, matul il-konklavi tal-2013, il-Kardinal Baselios Cleemis Thottunkal, arċisqof ewlieni tal-Knisja Kattolika Siro-Malankara, kien l-iżgħar kardinal elettur fl-età ta’ 53 sena. Fil-konklavi li ġej, hemm sitt kardinali tal-istess età jew iżgħar.
Il-ħames l-izgħar kardinali imexxu sedi fl-Awstralja, il-Mongolja, il-Portugall, u l-Kanada kif ukoll dikasteru tal-Kurja Rumana. Tnejn minnhom huma Kattoliċi tar-rit Orjentali. Tlieta minnhom saru kardinali fl-aħħar konsistorju qabel il-konklavi.
Hawn huma l-ħames kardinali l-iżgħar li se jgħinu fl-għażla tal-Papa li jmiss:
Il-Kardinal Mykola Bychok, 45 sena
Imwieled fit-13 ta’ Frar, 1980, f’Ternopil, l-Ukrajna, Bychok ħass is-sejħa għas-saċerdozju fl-età ta’ 15-il sena. Ingħaqad mal-Kongregazzjoni tal-Iktar Redentur Qaddis (ir-Redentoristi) fl-1997, ispirat miż-żelu missjunarju tagħhom. Is-servizz tiegħu kien estensiv, inkluż rwoli bħala missjunarju fir-Russja, kappillan, u emess provinċjali fl-Ukrajna kif ukoll vigarju tal-Parroċċa Kattolika Ukrena ta’ San Ġwann Battista f’Newark, New Jersey.
F’Jannar 2020, il-Papa Franġisku ħatru bħala l-isqof eparkiali tal-Eparkija Kattolika Ukrena ta’ San Pietru u San Pawl f’Melbourne, l-Awstralja. Il-konsagrazzjoni episkopali tiegħu saret fis-7 ta’ Ġunju 2020. Bychok ħadem biex irawwem il-komunità fost id-dijaspora Ukrena fl-Awstralja u biex iżid l-involviment taż-żgħażagħ fil-Knisja.
Fis-7 ta’ Diċembru 2024, il-Papa Franġisku elevah għall-Kulleġġ tal-Kardinali, u b’hekk sar l-iżgħar kardinal fid-dinja bħalissa.
Il-Kardinal Giorgio Marengo, ta’ 50 sena
Il-Kardinal Giorgio Marengo, imwieled fis-7 ta’ Ġunju 1974, f’Cuneo, l-Italja, ilu missjunarju tal-Consolata fil-Mongolja mill-2003. Huwa ġie ordnat saċerdot fl-2001 u nħatar prefett appostoliku ta’ Ulaanbaatar fl-2020.
Il-Papa Franġisku ħalaqh kardinal fis-27 ta’ Awwissu 2022, u b’hekk sar l-iżgħar membru tal-Kulleġġ tal-Kardinali dak iż-żmien fl-età ta’ 48 sena. Huwa laqa’ lill-Papa Franġisku fil-Mongolja fl-2023 bħala l-ewwel Papa li qatt żar il-pajjiż. Marengo jitkellem bil-Mongol, bit-Taljan u bl-Ingliż b’mod fluwenti.
Il-Kardinal Américo Manuel Aguiar Alves, 51 sena
Il-Kardinal Américo Manuel Aguiar Alves, imwieled fit-12 ta’ Diċembru 1973, huwa l-isqof ta’ Setúbal, il-Portugall. Qabel ma daħal fis-saċerdozju, Aguiar kellu karriera politika qasira, fejn serva bħala kunsillier tal-belt taħt il-Partit Soċjalista. Huwa ġie ordnat saċerdot fl-età ta’ 27 sena fl-2001 u kompla jaqdi f’rwoli bħal vigarju ġenerali u direttur tal-komunikazzjoni għad-Djoċesi ta’ Porto. Huwa sar l-isqof awżiljarju ta’ Lisbona fl-2019 u kiseb rikonoxximent għat-tmexxija tiegħu fl-organizzazzjoni tal-Jum Dinji taż-Żgħażagħ tal-2023 f’Lisbona, li ġibed aktar minn 1.5 miljun parteċipant.
Il-Papa Franġisku għamlu kardinal fl-aħħar tal-2023.
Il-Kardinal George Jacob Koovakad, 51 sena
Il-Kardinal George Jacob Koovakad, imwieled fil-11 ta’ Awwissu 1973, f’Kerala, l-Indja, huwa diplomatiku tal-Vatikan u arċisqof Siro-Malabar. Il-karriera diplomatika tiegħu inkludiet inkarigi f’diversi pajjiżi, inklużi l-Alġerija, il-Korea t’Isfel, l-Iran, il-Kosta Rika, u l-Venezwela. F’Lulju 2020, Koovakad irritorna Ruma biex jaħdem bħala uffiċjal fis-Segretarjat tal-Istat. Huwa kien responsabbli għall-organizzazzjoni tal-vjaġġi internazzjonali tal-Papa Franġisku mill-2021 sal-2024.
Il-Papa eleva lil Koovakad għal kardinal fis-7 ta’ Diċembru 2024, u ħatru bħala prefett tad-Dikasteru għad-Djalogu Interreliġjuż f’Jannar.
Il-Kardinal Francis Leo, 53 sena
Il-Kardinal Francis “Frank” Leo, imwieled fit-30 ta’ Ġunju 1971, f’Montreal minn ġenituri immigranti Taljani, huwa l-arċisqof attwali ta’ Toronto. Huwa ġie ordnat saċerdot għall-Arċidjoċesi ta’ Montreal fl-1996. Leo għandu dottorat fit-teoloġija sistematika b’speċjalizzazzjoni fil-Marjoloġija mill-Università ta’ Dayton. Huwa serva bħala s-segretarju ġenerali tal-Konferenza Kanadiża tal-Isqfijiet Kattoliċi mill-2015 sal-2021 u nħatar arċisqof ta’ Toronto fl-2023, arċidjoċesi b’popolazzjoni ta’ madwar żewġ miljun Kattoliku.
Il-Papa Franġisku għamel lil Leo kardinal f’Diċembru 2024.
Ringiela ta’ fuq, mix-xellug għal-lemin: Il-Kardinal Robert Sarah, il-Kardinal Stanisław Ryłko, Il-Kardinal Carlos Osoro Sierra, il-Kardinal Joseph Coutts, u l-Kardinal Timothy Radcliffe. Ringiela t’isfel, mix-xellug għal-lemin: il-Kardinal Francis Leo, il-Kardinal George Jacob Koovakad, Il-Kardinal Mykola Bychok, il-Kardinal Giorgio Marengo, u l-Kardinal Américo Manuel Aguiar Alves. Kreditu: Daniel Ibañez/CAN/Wikimedia Commons