Nhar il-Ħamis, duħħan abjad oħxon ħareġ miċ-ċumnija ‘l fuq mill-Kappella Sistina, u ta sinjal lid-dinja li l-knisja Kattolika Rumana għandha Papa ġdid.
Id-duħħan intlaqa’ b’applaws qawwi mill-eluf ta’ pellegrini u turisti li kienu qed jistennew fi Pjazza San Pietru. Dan ifisser li wieħed mill-133 kardinal ġewwa l-kappella kiseb il-maġġoranza ta’ żewġ terzi meħtieġa biex jirbaħ il-konklavi, ir-ritwal sigriet ta’ sekli sħaħ tal-elezzjoni ta’ pontifi ġdid.
F’konferma oħra li l-konklavi spiċċa, il-qniepen tal-Bażilika ta’ San Pietru daqqew. Il-Papa ntgħażel fit-tieni jum tal-votazzjoni, wara r-raba’ ballottaġġ, għalkemm l-identità tiegħu ma ġietx magħrufa immedjatament. Meta Jorge Bergoglio, li sar il-Papa Franġisku, ġie elett f’Marzu 2013, l-identità tiegħu ġiet żvelata madwar 45 minuta wara d-duħħan abjad meta deher fuq il-gallarija ’l fuq minn Pjazza San Pietru.
Franġisku miet, fl-età ta’ 88 sena, f’April. Is-suċċessur tiegħu ntgħażel malajr, speċjalment minħabba l-għadd kbir ta’ kardinali li ħadu sehem fil-konklavi. Il-maġġoranza l-kbira ntgħażlu mill-Arġentin, li xeħet ix-xibka tiegħu madwar id-dinja.
Xi wħud qalu li dan jista’ jindika li l-Papa l-ġdid huwa xi ħadd li se jħaddan il-perspettiva tiegħu u jkompli x-xogħol tiegħu. Iżda m’hemm l-ebda garanzija, speċjalment meta wieħed iqis li ħafna mill-kardinali l-ġodda jirrappreżentaw pajjiżi b’attitudnijiet soċjali konservattivi li jmorru kontra l-istil ta’ papat ta’ Franġisku, li kien imsawwar madwar messaġġ ta’ aċċettazzjoni li sfida sekli sħaħ ta’ tagħlim tal-knisja.
Fost il-favoriti qabel ma beda l-konklavi kien hemm Pietro Parolin, is-segretarju tal-istat tal-Vatikan; Luis Antonio Tagle, riformatur mill-Filippini; Péter Erdő, tradizzjonalista mill-Ungerija; Robert Sarah, kardinal mill-Guinea li kkritika l-papat ta’ Franġisku; u l-kardinal moderat tal-Istati Uniti Robert Prevost.
Imma kif jgħid il-qawl antik dwar l-elezzjoni papali: “Min jidħol fil-konklavi bħala papa, joħroġ minnu bħala kardinal”, għax ftit minn dawk li huma fost il-favoriti fil-bidu jgħaddu mir-rawnds suċċessivi tal-votazzjoni. Eżempju ewlieni ta’ dak il-proċess ġie ma’ Franġisku nnifsu, li fl-2013 ma kienx fost il-favoriti.
Waqt waħda mil-laqgħat ta’ qabel il-konklavi li jsiru darbtejn kuljum, il-kardinali qablu li Papa ġdid jeħtieġ li jkun kapaċi “jkun pont u gwida għal umanità diżorjentata mmarkata mill-kriżi tal-ordni dinjija”.
Matul il-laqgħat ġew diskussi diversi kwistjonijiet relatati mal-knisja, fosthom l-evanġelizzazzjoni, il-finanzi tal-Vatikan, l-abbuż sesswali klerikali, il-kunflitti globali u s-servizz lill-foqra u l-migranti.
Prijorità għall-Papa l-ġdid se tkun li jsaħħaħ l-għaqda tal-knisja fost fehmiet u aspettattivi differenti fi ħdan l-istituzzjoni u polarizzazzjoni dejjem tikber fid-dinja kollha. Xi osservaturi jemmnu li hemm riskju reali ta’ xiżma wara 20 sena li fihom kien hemm papiet fuq kull tarf tal-ispettru: il-Benedittu XVI tradizzjonali/konservattiv, u l-Franġisku liberali/progressiv.