Courtney Mares via Catholic News Agency
Aktar minn 400,000 ruħ imlew Pjazza San Pietru għall-funeral tal-Papa Franġisku nhar is-Sibt hekk kif id-dinja qalet addio lill-ewwel Papa Latin Amerikan li mexxa l-Knisja Kattolika għal dawn l-aħħar 12-il sena.
Taħt ix-xemx qawwija Rumana u fost folol estiżi ‘l isfel mill-Via della Conciliazione, il-Quddiesa tal-funeral żvolġiet ġewwa l-kolonnata kbira tal-Bażilika ta’ San Pietru. Kapijiet ta’ stat, mexxejja reliġjużi, u pellegrini minn madwar id-dinja nġabru għall-addiju storiku.

Il-Kardinal Giovanni Battista Re, id-Dekan tal-Kulleġġ tal-Kardinali, ippresieda l-Quddiesa, li għamel omelija li tat ġieħ lill-viżjoni missjunarja ta’ Franġisku, is-sħana umana, l-ispontanjetà, ix-xhieda tal-ħniena, u “kariżma ta’ merħba u smigħ”.
“L-evanġelizzazzjoni kienet il-prinċipju ta’ gwida tal-pontifikat tiegħu,” qal Re.
Il-Papa Franġisku “spiss uża x-xbieha tal-Knisja bħala ‘sptar tal-post’ wara battalja li fiha ħafna midrubin; Knisja determinata li tieħu ħsieb il-problemi tan-nies u l-ansjetajiet kbar li jfarrku d-dinja kontemporanja; Knisja kapaċi tgħawweġ fuq kull persuna, irrispettivament mit-twemmin jew il-kundizzjoni tagħha, u tfejjaq il-ġrieħi tagħha.”
Hekk kif il-qniepen daqqu solennement, ir-rit tal-funeral beda bl-intonazzjoni tal-antifona tad-daħla: “Il-mistrieħ ta’ dejjem agħtih, Mulej, u ħalla jiddi fuqu dawl ta’ dejjem.”
It-tebut tal-injam sempliċi magħluq tal-mibki tal-Papa kien qiegħed quddiem l-artal matul il-Quddiesa.

“F’din il-pjazza majestuża San Pietru, fejn il-Papa Franġisku ċċelebra l-Ewkaristija kemm-il darba u mexxa laqgħat kbar f’dawn l-aħħar 12-il sena, aħna miġbura bi qlub imdejqa fit-talb madwar il-fdalijiet mortali tiegħu,” qal Re.
“Bit-talb tagħna, issa nafdaw ir-ruħ tal-ponti l-maħbub tagħna f’idejn Alla, biex jagħtih il-hena ta’ dejjem fil-ħarsa tleqq u glorjuża tal-imħabba immensa tiegħu,” żied jgħid.

Fost il-aktar minn 50 kap ta’ stat preżenti kien hemm il-President tal-Istati Uniti Donald Trump u l-Ewwel Mara Melania Trump, flimkien mal-eks President Joe Biden. Attendew ukoll il-President tal-Ukrajna Volodymyr Zelenskyy, il-President Arġentin Javier Milei, il-Prim Ministru Taljan Giorgia Meloni, il-President Franċiż Emmanuel Macron, u l-President tal-Kummissjoni Ewropea Ursula von der Leyen.
Il-President Filippin Ferdinand Marcos Jr. u l-President Brażiljan Luiz Inácio Lula da Silva ingħaqdu mal-folla ta’ dinjitarji internazzjonali flimkien ma’ rappreżentanti ta’ tradizzjonijiet reliġjużi minn madwar id-dinja.
Familji rjali taw ukoll is-slima tagħhom, bil-Prinċep William jirrappreżenta lir-Re Karlu III u r-Re Spanjol Felipe VI u r-Reġina Letizia bilqiegħda ħdejn l-artal.
Il-pellegrini waslu qabel tlugħ ix-xemx biex jitolbu l-post tagħhom fi Pjazza San Pietru għall-Quddiesa bl-ewwel fil-linja jikkampjaw il-lejl ta’ qabel.
Il-funeral segwa l- Ordo Exsequiarum Romani Pontificis , l-ordni liturġika uffiċjali għall-funerali papali, li ġiet aġġornata fuq talba tal-Papa Franġisku stess fl-2024. Il-qari tal-Iskrittura kien jinkludi Atti 10:34-43, Filippin 3:20-4:1, Salm 22, u l-Evanġelju 22, u s-silta ta’ Kristu Rxoxt f’Ġwanni 129:1:1. jgħid lil Pietru: “Irma n-nagħaġ tiegħi.”
Aktar minn 200 kardinal u 750 isqof u saċerdot ikkonċelebraw il-Quddiesa tal-funeral. Aktar minn 4,000 ġurnalist li jirrappreżentaw 1,800 midja rrappurtaw dwar l-avveniment. Kollox ma’ kollox, is-Santa Sede qalet li attendew aktar minn 250,000 mourner.
Fl-omelija tiegħu, Re irrifletta fuq mumenti ewlenin fil-pontifikat tal-Papa Franġisku, mill-vjaġġ tiegħu li jisfida r-riskju fl-Iraq biex iżur komunitajiet Nsara ppersegwitati mill-Istat Iżlamiku sal-Quddiesa tiegħu fil-fruntiera bejn il-Messiku u l-Istati Uniti matul il-vjaġġ tiegħu lejn il-Messiku.
“Quddiem il-gwerer qalila ta’ dawn l-aħħar snin, bil-kruhat inumani tagħhom u l-imwiet u l-qerda bla għadd, il-Papa Franġisku bla waqfien għolla leħnu jitlob il-paċi u sejjaħ għal raġuni u negozjar onest biex jinstabu soluzzjonijiet possibbli,” qal il-Kardinal, li wassal biex il-folla tfaqqa’ f’applaws spontanju.

“Il-Papa Franġisku dejjem poġġa l-Evanġelju tal-ħniena fiċ-ċentru, kemm-il darba enfasizza li Alla qatt ma jgħejja jaħfrilna. Jaħfer, tkun xi tkun is-sitwazzjoni tal-persuna li titlob maħfra u terġa’ lura fit-triq it-tajba,” irrifletta Re. “Il-ħniena u l-ferħ tal-Evanġelju huma żewġ kelmiet ewlenin għall-Papa Franġisku.”
Il-Kardinal ippresieda l-aħħar tifħir u tislima lill-Papa Franġisku, fejn talab: “Għeżież ħuti, ejjew infaħħru lill-ħniena tenera ta’ Alla lir-ruħ tal-Papa Franġisku, isqof tal-Knisja Kattolika, li kkonferma lil ħutu fil-fidi tal-Qawmien.”
“Ejjew nitolbu lil Alla Missierna permezz ta’ Ġesù Kristu u fl-Ispirtu s-Santu; jalla jeħlish mill-mewt, jilqa’ fil-paċi ta’ dejjem, u jqajmu fl-aħħar jum,” qal.
Wara li l-folla kantat il-Litanija tal-Qaddisin bil-Latin, il-Kardinal Baldassare Reina, vigarju ġenerali tad-Djoċesi ta’ Ruma, offra l-aħħar talba: “O Alla, premjatur fidil tal-erwieħ, agħti li l-qaddej tiegħek li tlaqt u l-isqof tagħna, il-Papa Franġisku, li inti għamilt suċċessur ta’ Pietru u ragħaj tal-Knisja tiegħek, igawdu bil-ferħ fil-preżenza tiegħek fil-grazzja tiegħek għal dejjem fil-grazzja tiegħek. mogħdrija, li hu qima lealment fuq l-art.”
Segwa mument poignant hekk kif patrijarki Kattoliċi tal-Lvant, arċisqfijiet maġġuri, u metropolitani mill-Knejjes “sui iuris” resqu lejn it-tebut waqt li kor ikanta talb Grieg mill-Uffiċċju Funebri Biżantin.
Mill-ġdid bierek it-tebut bl-ilma qaddis u bl-inċens hekk kif il-kor kanta bil-Latin: “Naf li jgħix il-Feddej tiegħi: fl-aħħar jum se nqum.”
Fi tmiem il-Quddiesa tkantata l-antifona tradizzjonali “In Paradisum” bil-Latin, fejn talbet lill-anġli jiggwidaw ir-ruħ tal-Papa lejn is-sema.
“Jalla l-anġli jmexxukom fil-ġenna; jalla jiġu l-martri jilqgħuk u jeħduk fil-belt qaddisa, Ġerusalemm il-ġdida u eterna. Jalla l-korijiet tal-anġli jilqgħukom u ma’ Lazzru, li m’għadux fqir, ikollok il-mistrieħ ta’ dejjem.”
B’konformità max-xewqat tiegħu, il-Papa Franġisku mhux se jkun midfun fil-grotti tal-Vatikan flimkien ma’ qablu. Minflok, ġismu se jittieħed f’purċissjoni fit-toroq ta’ Ruma f’vettura lejn il-Bażilika ta’ Santa Marija Maġġura, knisja li żar aktar minn 100 darba f’ħajtu biex jitlob quddiem ikona tal-Verġni Marija, “Salus Populi Romani,” partikolarment qabel u wara l-vjaġġi papali tiegħu.

Fl-aktar bażilika Marjana importanti ta’ Ruma, il-Papa Franġisku se jiġi mistrieħ f’qabar sempliċi mmarkat b’kelma waħda: Franciscus.
Niftakru fil-Papa Franġisku
Jorge Mario Bergoglio twieled fis-17 ta’ Diċembru, 1936, f’Buenos Aires, l-Arġentina, u daħal fis-Soċjetà ta’ Ġesù fl-età ta’ 21. Wara l-ordinazzjoni tiegħu fl-1969, serva bħala provinċjal tal-Ġiżwiti, rettur tas-seminarju, u professur qabel ma San Ġwanni Pawlu II ħatru isqof awżiljarju ta’ Buenos Aires fl-1992. 2001.
L-elezzjoni sorpriża tal-Kardinal Bergoglio fit-13 ta’ Marzu 2013, fl-età ta’ 76 sena mmarkat diversi ewwel storiċi: Sar l-ewwel Papa Ġiżwita, l-ewwel mill-Amerika, u l-ewwel li għażel l-isem Franġisku, ispirat mid-devozzjoni ta’ San Franġisk ta’ Assisi lejn il-faqar, il-paċi u l-ħolqien.
Il-pontifikat tiegħu ta’ 12-il sena kien ikkaratterizzat minn enfasi fuq il-ħniena, il-kura għall-ħolqien, u l-attenzjoni għal dawk li sejjaħ il-“periferiji” kemm tal-Knisja kif ukoll tas-soċjetà. Huwa għamel 47 vjaġġ appostoliku barra l-Italja, għalkemm qatt ma żar l-Arġentina twelidu.
Matul il-mandat tiegħu, il-Papa Franġisku kkanonizza 942 qaddis — aktar minn kull Papa ieħor fl-istorja — inklużi l-predeċessuri tiegħu Ġwanni XXIII, Pawlu VI, u Ġwanni Pawlu II. Huwa ppubblika erba’ enċikliċi u seba’ eżortazzjonijiet appostoliċi filwaqt li ppromulga 75 dokument motu proprio.
Matul il-papat tiegħu, Franġisku biddel b’mod sinifikanti l-Kulleġġ tal-Kardinali permezz ta’ 10 konsistorji, u ħoloq 163 kardinali ġdid. Il-ħatriet tiegħu rriflettew il-viżjoni tiegħu ta’ Knisja globali, tgħolli l-prelati mill-periferiji u ħoloq kardinali f’postijiet li qatt qabel ma kellhom wieħed, inklużi l-Mongolja u s-Sudan t’Isfel.
L-isfidi tas-saħħa mmarkaw l-aħħar snin tal-Papa. Sar operazzjoni f’Lulju 2021 u f’Ġunju 2023. F’Novembru 2023, huwa sofra minn infjammazzjoni pulmonari, u fi Frar 2025, kien rikoverat fl-Isptar Gemelli ta’ Ruma għal bronkite u infezzjoni respiratorja.
Il-papat tiegħu ffaċċja sfidi bla preċedent, inkluża l-pandemija globali tal-COVID-19, li matulha offra mumenti storiċi ta’ talb għall-umanità, notevolment il-barka straordinarja urbi et orbi fi Pjazza San Pietru vojta f’Marzu 2020. Huwa sejjaħ ukoll ripetutament għall-paċi fost kunflitti fl-Ukrajna u l-Art Imqaddsa.
Franġisku sejjaħ erba’ sinodi, inkluż is-Sinodu dwar is-Sinodalità, li t-tieni sessjoni tiegħu ikkonkludiet f’Ottubru 2024. Huwa implimenta riformi sinifikanti tal-Kurja Rumana u ħa diversi passi biex jindirizza l-kriżi tal-abbuż mill-kleru, inkluż il-motu proprio Vos Estis Lux Mundi tal-2019 .
Il-funeral tal-Papa Franġisku jimmarka l-ewwel jum fil-perjodu tradizzjonali ta’ luttu ta’ disat ijiem tal-Knisja Kattolika li se jinkludi disat ijiem ta’ quddies ta’ requiem li għandhom jiġu offruti għall-mistrieħ ta’ ruħu.
“Il-Papa Franġisku kien jikkonkludi d-diskorsi u l-laqgħat tiegħu billi jgħid, ‘Tinsewx itolbu għalija,’ fakkar Re fi tmiem l-omelija tiegħu.
“Għażiż Papa Franġisku, issa nitolbuk titolbu għalina. Jalla tbierek il-Knisja, tbierek lil Ruma, u tbierek id-dinja kollha mis-sema bħalma għamilt nhar il-Ħadd li għadda mill-gallarija ta’ din il-bażilika f’tgħanniqa finali mal-poplu kollu ta’ Alla, imma tħaddan ukoll umanità li tfittex il-verità b’qalb sinċiera u li żżomm għoli t-torċa.”
Traduzzjoni mħejjija u adattata minn Lara Zammit għal tbissima.mt. It-test oriġinali bl-Ingliż jappartjeni lill-Catholic News Agency. Ritratti kollha via Catholic News Agency Access for Editors.