Marinella Bandini via Catholic News Agency

Il-mandat ta’ disa’ snin ta’ Patri Franġiskan Francesco Patton bħala kustodju tal-Art Imqaddsa beda bla mistenni fl-2016 meta sab ruħu “riindirizzat” – kif qal hu – lejn art fil-biċċa l-kbira mhux familjari waqt li kien qed jipprepara biex jieħu inkarigu differenti fl-Italja.

“Kont żort l-Art Imqaddsa biss ftit drabi bħala pellegrin,” ammetta. “Għall-ewwel, kont nibża’ li naċċetta din ir-responsabbiltà għax ħassejt li ma kellix l-għarfien meħtieġ biex inwettaqha sew.”

Hekk kif il-patri joqrob lejn il-konklużjoni tat-tieni mandat tiegħu bħala kustodju tal-Art Imqaddsa, tkellem mas-CNA dwar l-esperjenzi, l-isfidi, u l-mumenti ewlenin tiegħu fir-rwol.

Patton enfasizza li s-smigħ u l-istudju kienu kruċjali biex jiġi mgħaddas fir-realtà l-ġdida tiegħu meta wasal. Huwa kkredita l-appoġġ ta ‘patrijiet u kollaboraturi, inkluż Shibli, ix-xufier tiegħu. “Hu għallimni niċċelebra Quddiesa bl-Għarbi. Waqt li nivvjaġġa, kont nipprattika l-qari, u hu kien jikkoreġini. Żviluppajna relazzjoni tassew fraterna.”

Il-kustos iservi bħala ministru provinċjali uniku fi ħdan l-ordni Franġiskan, imexxi komunità ta’ patrijiet filwaqt li jkun ukoll il-gwardjan uffiċjali tas-Santa Sede tas-siti sagri Kristjani. Din ir-responsabbiltà ġiet fdata f’idejn il-Franġiskani mill-Papa Klement VI permezz tal-bola papali Gratias Agimus fil-21 ta’ Novembru, 1342.

Matul is-700 sena ta’ storja tagħha, il-Custodja tal-Art Imqaddsa saret ukoll punt ta’ referenza għall-politiċi, diplomatiċi, u awtoritajiet lokali minħabba l-għeruq fondi tagħha fir-reġjun.

Dan ir-rwol distintiv huwa rifless fil-proċess ta ‘l-elezzjoni tal-custos. B’differenza mill-provinċjali oħra, li huma eletti direttament mill-patrijiet tagħhom, il-custos jintgħażel mid-“Definitorju Ġenerali” (il-kunsill governattiv tal-ordni) u approvat mis-Santa Sede. Il-proċess bħalissa għaddej u se jilħaq il-qofol tiegħu bejn Marzu u April bil-ħatra tal-169 kustod tal-Art Imqaddsa.

Patton iddeskriva s-servizz tiegħu bħala profondament iċċentrat fuq it-tkabbir tal-patrijiet u l-ħajja komunitarja. “Jien personalment interpretajt ir-rwol tiegħi bħala aktar iffukat fuq l-akkumpanjament u l-appoġġ lill-patrijiet,” qal.

“Intensità, spiritwalità, u fraternità” huma t-tliet kelmiet li Patton uża biex jiġbor fil-qosor l-esperjenza tiegħu fl-Art Imqaddsa.

Dawn id-​disaʼ snin, innota, kienu “vjaġġ spiritwali profond, li jibda bil-​konnessjoni mas-​siti qaddisa. Jien mort minn għarfien teoretiku għal realtà tanġibbli.”

“Jien aktar konvint li bħala Nsara, irridu nkunu ankrati mad-dimensjoni storika tal-misteru tal-Inkarnazzjoni,” żied jgħid.

Fost is-siti favoriti tal-kustos hemm il-bażiliki tal-Lunzjata, it-Twelid, u s-Santu Sepulkru, kif ukoll is-santwarji madwar il-Baħar tal-Galilija. “Dawn huma postijiet fejn Ġesù qasam il-​ħajja taʼ nies komuni, għamel atti taʼ fraternità, u kellu konversazzjonijiet profondi, bħal maʼ Pietru,” irrifletta.

Il-fraternità Franġiskana, spjega, tfisser li tersaq lejn l-oħrajn b’fiduċja u li tarahom bħala aħwa, qatt għedewwa. “Il-fiduċja dejjem tiswa,” enfasizza.

Dan proprju seħħ fil-laqgħa paradigmatika bejn San Franġisk u s-Sultan Malik al-Kamil fl-1219, ġrajja li mmarkat il-bidu tal-preżenza Franġiskana fl-Art Imqaddsa.

“Il-gwerra u l-ħażen jipproduċu biss qerda u ikrah, filwaqt li l-fraternità u l-paċi joħolqu sbuħija,” qal. “Nemmen li din hija l-ħolma t’Alla, u għandna nrawmuha aktar.”

Il-fraternità hija wkoll stil ta’ governanza, wieħed li fittex li jsegwi tul dawn id-disa’ snin.

“L-approċċ tiegħi kien li nmexxi bil-qsim,” spjega. “Illum, in-nies spiss jitkellmu dwar is-sinodalità; Jien personalment nippreferi t-terminu parteċipazzjoni. Filwaqt li xi deċiżjonijiet iridu jittieħdu individwalment, aktar ma jkunu involuti l-patrijiet, aktar dawk id-deċiżjonijiet ikunu produttivi, għax dawk li huma inklużi wkoll iħossuhom responsabbli.”

Din it-tmexxija parteċipattiva tirrifletti t-tradizzjoni Franġiskana, li fil-livelli kollha tagħha topera permezz ta’ korp komunitarju li jieħu d-deċiżjonijiet — il-kapitlu. “L-idea fundamentali,” innota Patton, “hija li t-tmexxija hija servizz. Mhux dejjem faċli jew ta’ suċċess, iżda essenzjali.”

“Dejjem rajt ir-rwol tiegħi bħala temporanju,” qal. “Il-bagalja tiegħi hija dejjem lesta. Xi drabi n-nies jiċċajtaw dwar kif nivvjaġġa b’backpack żgħir biss, imma Ġesù nnifsu, fl-Evanġelju (Luqa 10:4), jgħidilna biex ma nġorrux borża. Allura, anke l-backpack jista’ jkun wisq!”

Patton indika r-rakkont tal-Evanġelju ta’ Kristu li jaħsel saqajn id-dixxipli tiegħu bħala l-eżempju aħħari tat-tmexxija tal-qaddejja — lezzjoni li tkompli ssawwar il-viżjoni tiegħu tal-fraternità fl-azzjoni.

Il-Franġiskan irrikonoxxa l-isfidi tal-mandat tiegħu, inklużi l-gwerra, il-pandemija tal-COVID-19, u t-tensjonijiet politiċi.

“Għext mumenti diffiċli,” qal Patton. “Kont nibżaʼ b’mod speċjali għall- patrijiet li jaqdu f’żoni perikolużi, bħas- Sirja. Madankollu, ma ffaċċjajtx nuqqas taʼ ftehim kbir, peress li ma nistennax li kulħadd jifhem bis- sħiħ dak li qed nipprova nwettaq, u nqis li huwa leġittimu li xi wħud ikollhom opinjonijiet differenti.”

Meta wasal fl-2016, il-gwerra fis-Sirja kienet fl-aqwa tagħha. “Jien staqsejt lil Fra Hanna Jallouf, illum vigarju Latin ta’ Aleppo, jekk riedx jitlaq. Qalli li jippreferi jibqa’ man-nies tiegħu, anke jekk dan ifisser li jmut, mhux jabbandunahom bħal merċenarju. Il-fidi tiegħu għenitni nersaq deċiżjonijiet diffiċli b’aktar serenità.”

Disa’ snin wara, bis-sitwazzjoni l-ġdida fil-pajjiż, dik id-deċiżjoni issa tidher kważi providenzjali. “Il-patrijiet kienu l-unika preżenza Nisranija fir-reġjun ta’ Idlib għal ħafna snin. Issa, jistgħu jkollhom rwol biex jiffaċilitaw id-djalogu mat-tmexxija l-ġdida,” qal, u żied: “Meta wasalt, tlabt lill-Missier tas-Smewwiet biex tal-anqas nista’ naraw it-tmiem ta’ gwerra waħda matul il-mandat tiegħi. Forsi dik it-talba nstema’.”

Filwaqt li rrifletta fuq il-gwerra f’Gaża, Patton enfasizza l-ħtieġa għal paċi vera, mhux biss tregwa temporanja. “Għandna bżonn nadottaw perspettiva fit-tul, anke jekk it-triq għall-paċi hija diffiċli.”

Matul il-pandemija, il-kustodja ffaċċjat sfidi ekonomiċi severi, billi ħadet ukoll self biex tappoġġja lill-impjegati. “Iffaċċjajna dawn id-diffikultajiet bil-fidi u r-rieda li nieħdu riskji personali,” qal.

Patton innota wkoll tensjonijiet u pressjonijiet politiċi li qed jikbru, inklużi attakki fuq siti Kristjani u sfidi akbar mill-klima politika Iżraeljana.

“Fl-2018, għalaqna s-Santu Sepulkru, bi qbil mal-knejjes kollha, sabiex nopponu inizjattiva leġiżlattiva li aħna emmnu li se tintaxxana b’mod inġust u nintroduċu mekkaniżmi li fl-aħħar mill-aħħar jistgħu jwasslu għall-esproprjazzjoni tal-proprjetajiet tal-Knisja.”

Matul is-snin, il-custos spjega, “Ratajt bidla progressiva fil-politika Iżraeljana, li mexxiet il-pajjiż lejn allinjament tal-lemin li jgħaqqad il-fundamentaliżmu nazzjonalista u reliġjuż. Il-pressjoni żdiedet fuq ix-Xatt tal-Punent, u l-gwerra f’Gaża kienet tkun miġġielda b’mod differenti ma’ gvern ieħor, b’aktar attenzjoni mogħtija lill-kwistjoni tal-ostaġġi. Aħna stess iffaċċjajna pressjoni dejjem tikber, bħal fuq il-kwistjoni tat-taxxi, kif ukoll żieda fl-attakki, kemm fis-siti qaddisa kif ukoll personalment, b’insulti u anke bżiq.”

F’dawn iċ-ċirkostanzi, Patton esprima fiduċja fil-kontribut tal-kustodja għal futur differenti: “Jien konvint li l-kustodja diġà qed tagħti kontribut, ibda mill-iskejjel fejn nedukaw lil kulħadd biex ikollu perspettiva fraterna lejn ħaddieħor.”

B’ħarsa ‘l quddiem, Patton jipprevedi li l-missjoni tal-kustodja tkompli fost il-kumplessità. Internament, huwa jipprevedi komunità aktar internazzjonali b’inqas influwenza Ewropea. “Din se tkun kemm sfida kif ukoll sors ta ‘arrikkiment,” osserva. “Se jkollna bżonn naħdmu ħafna aktar fuq il-formazzjoni.”

Fejn jidħol il-futur tiegħu stess, fost spekulazzjonijiet dwar ħatra possibbli episkopali, qal: “Disa’ snin ilu, ħsibt li se nkun kappillan f’Turin, imma minflok ġejt fl-Art Imqaddsa. Minn dakinhar, iddeċidejt li ma nagħmelx pjanijiet imma li nafda f’Alla.”

Fir-ritratt: Patri Francesco Patton, kustodju tal-Art Imqaddsa, jieqaf fit-Tmienja Stazzjon tal-Via Dolorosa f’Ġerusalemm waqt il-Via Crucis tal-Ġimgħa l-Kbira fid-29 ta’ Marzu, 2024. Kreditu: Marinella Bandini. Ritratti kollha via Catholic News Agency Access for Editors