Almudena Martínez-Bordiú via Catholic News Agency

Wara li talab fis-skiet fuq il-qabar tar-Re Baudouin waqt il-vjaġġ riċenti tiegħu fil-Belġju, il-Papa Franġisku ħabbar il-ftuħ tal-proċess ta’ beatifikazzjoni tar-re, aħbar tant mistennija fuq kollox minn dawk li kienu jafuh u raw ħajja ddedikata għall-kisba tal-qdusija.

“Hu ra lil Ġesù f’wiċċ in-nies. Ħares lejk bħallikieku inti uniku fid-dinja, għamilk konxju tal-eżistenza tiegħek u tak dinjità,” qalu. Din hija l-marka li ħalla r-Re Baudouin fuq dawk li qasmu magħhom, anki jekk għal mument biss. Dan hu kliem wieħed miż-żewġ qraba ta’ Baudouin u ta’ martu, Fabiola de Mora y Aragón, li tkellmu ma’ ACI Prensa, is-sieħba tal-aħbarijiet tas-CNA bil-lingwa Spanjola, u li isimha mhux se jiġi żvelat b’rispett għall-privatezza tal-familja.

Fl-intervista, il-qraba rriflettew dwar kif il-fidi tar-Re Baudouin għenitu jittrasmetti valuri bħas-solidarjetà, ir-rispett għad-dinjità tal-bniedem, u d-difiża tal-ħajja fiċ-ċirkustanzi kollha, u saret figura li tgħaqqad fis-soċjetà.

Huwa ddeċieda li jieħu lil Marija bħala omm

Wieħed mill-mumenti li mmarka l-ħajja tal-monarka kien it-telfa bikrija ta’ ommu, Astrid tal-Isvezja, f’inċident bil-karozza meta Baudouin kellu 4 snin.

Kien imbagħad li ddeċieda li “jieħu lill-Verġni bħala ommu,” xi ħaġa li hu stess spjega snin wara. “Minn dakinhar ’l quddiem, Marija x’aktarx ipproteġitu b’mod speċjali ħafna u ggwidat il-ħajja spiritwali tiegħu,” qal wieħed mill-qraba tiegħu.

“Hu tassew kellu relazzjoni b’saħħitha ħafna ma’ Mary. Kien jgħid li ried ikun bħal fetu f’ġufha, ma jkun jista’ jagħmel xejn mingħajrha u jgħix biss permezz tagħha, lanqas biex jieħu n-nifs mingħajrha, ikun totalment dipendenti. Spiss sejjaħilha u indirizzaha bħala omm,” żiedet il-qarib.

Iż-żewġ qraba enfasizzaw ġrajjiet kruċjali oħra fil-ħajja tar-re, speċjalment matul it-tfulija u l-adoloxxenza tiegħu, bħat-tieni żwieġ ta’ missieru u s-snin ta’ eżilju wara l-invażjoni Nazista matul it-Tieni Gwerra Dinjija. “Kien żmien diffiċli ħafna u kien diffiċli li tgħaddi minnu bħala tifel,” spjegaw.

Baudouin tela’ fuq it-tron fl-età ta’ 19-il sena, u l-bidu tar-renju tiegħu kien ikkaratterizzat minn kriżi profonda magħrufa bħala l-“Mistoqsija Rjali” relatata mal-kontroversja dwar id-deċiżjonijiet ta’ missieru, Leopold III, matul it-Tieni Gwerra Dinjija.

“Sofra ħafna minħabba dan kollu, imma naf li kienet il-fidi tiegħu li għenitlu jegħleb,” qal wieħed mill-qraba.

It-​trobbija tiegħu ġiet affettwata ħafna minn qassis Dumnikan mill-​Isvizzera li “kellu influwenza spiritwali kbira” matul iż-​żgħożitu tiegħu. Huwa kien imexxi wkoll mill-Kardinal Leo Jozef Suenens, li l-laqgħa tiegħu miegħu fil-ħarifa tal-1959 ħalliet marka profonda fuqu sal-ġurnata tal-mewt tiegħu.

Il-Kardinal, flimkien ma’ Veronica O’Brien, missjunarja tal-Leġjun ta’ Marija li lilha ġie introdott f’Marzu tal-1960, kienu fundamentali fil-ħajja spiritwali tar-Re Baudouin.

Ried ikun martri

“Qal li meta sar jaf lil Ġesù, ried ikun martri. Ried imur l-Afrika, l-Asja, kull fejn, u jmut martri. Ovvjament, dan ma setax jagħmel għax kien jaf li xi darba kien se jkun sultan u kellu jaqdi lil pajjiżu. Għalhekk, iddeċieda li jkun qaddis u martri bil-mod tiegħu, fil-pożizzjoni tiegħu,” qal wieħed mill-qraba tiegħu.

“U sofra ħafna fiżikament, emozzjonalment, u spiritwalment. Meta sofra, niftakar li qal: ‘Grazzi, Ġesù.’ Irringrazzja għax, permezz tat-tbatija, ħass li kien qed jgħin biex iġorr is-salib tiegħu,” żiedet il-qarib.

Hu ra lil Ġesù f’wiċċ in-nies

Wieħed mill-​qraba jiftakar li “minn età żgħira ħafna, Baudouin kellu relazzjoni personali u speċjali m’Alla, jiddedika ħajtu biex jara f’oħrajn il-​wiċċ taʼ Kristu u speċjalment taʼ Ġesù abbandunat f’dawk li batew.”

“Ir-rispett li kellu lejn kull persuna li ltaqa’ magħha kien dovut għall-fatt li ra lil Ġesù f’dik il-persuna, irrispettivament mir-reliġjon; hu rrispetta lil dik il-persuna bħala wild ta’ Alla, billi ra lil Ġesù.”

Il-qraba qalu li x-xhieda ta’ dawk li kienu jafuh jaqblu fuq l-istess ħaġa: “Għex fil-mument preżenti, ħares lejk bħallikieku inti uniku fid-dinja; ra lil Ġesù f’kulħadd.”

Iż-żjarat statali spiċċaw fil-kappella privata tiegħu

Il-fidi ta’ Baudouin influwenzat profondament il-mod tiegħu ta’ kif imexxi l-pajjiż, u kellha impatt fuq iż-żjarat uffiċjali tiegħu u l-politiċi li ltaqa’ magħhom fil-Belġju, anke f’sitwazzjonijiet diffiċli ħafna.

“Ħafna kapijiet ta’ stat u personalitajiet li ġew jiltaqgħu miegħu, fl-aħħar mill-aħħar, irrispettivament mir-reliġjon jew it-twemmin tagħhom, jew jekk ma jemmnux f’xejn, spiċċaw fil-kappella privata mar-re. U kienu qed jitolbu flimkien, jew hu talab magħhom. Esperjenza bħal din bla dubju kienet tolqot ħafna l-qlub ta’ dawn in-nies,” qalu qrabatu lil ACI Prensa.

Huma qalu li dawn il-​personalitajiet aċċettaw l-​istedina tas-​sultan għax “kienu jafu li kien hemm xi ħaġa dwar dan ir-​raġel. Ħassejt l-imħabba toħroġ minnu. Naħseb li n-nies ħassew li kien hemm xi ħaġa differenti dwar il-mod kif ittrattahom. Forsi ma fehmuhiex, imma kien hemm xi ħaġa sopranaturali dwaru, kien straordinarju; kien barra mis-soltu. Anke jekk ma kontx persuna spiritwali jew ma temminx f’Alla, kont taf li din il-persuna kienet speċjali.”

“Kien hemm nies li tant ntlaqtu mill-ħarsa tiegħu li anke snin wara, għad għandhom f’qalbhom il-mod kif ħares lejhom. Hu rradja l-imħabba, l-imħabba ta’ Alla rradjata minn ħarstu.”

Irrimarkaw ukoll li “dejjem ippromwova d-djalogu u l-paċi, għax talab ħafna, qatt ma waqaf jagħmel hekk, dejjem talab quddiem Sagramentat qabel ma rċieva xi personalità”.

Irrimarkaw ukoll li “kien miftuħ ħafna għall-ispirazzjoni tal-Ispirtu s-Santu u kien umli ħafna; kien strument ta’ paċi u djalogu f’dan il-pajjiż, għax kellu l-ħila li jgħaqqad lin-nies għall-ġid komuni, xi ħaġa li mhux dejjem faċli f’sitwazzjoni politika jew meta jifforma gvern b’partiti differenti.”

“Naħseb li n-nies qatt ma ħallew udjenza mar-re l-istess — xi ħaġa inbidlet f’qalbhom, u jien ċert li influwenzat ukoll il-mentalità politika. Ma ħalla lil ħadd indifferenti. Għalkemm kien sultan, fl- aħħar mill- aħħar ħassejtek komdi, għalkemm kien ukoll żeluż għall- privatezza tiegħu u l- ispiritwalità tiegħu, li rrefera għaliha bħala ‘ il- ġnien sigriet tiegħu.’”

‘Qalli dwar l-imħabba tiegħu għal Alla u li mmarkatni għal dejjem’

Waħda mill-qraba emozzjonat meta ftakar kif ħassitha miġbuda lejh sa minn meta kienet żgħira. “Ma nafx kif nispjegaha, imma dejjem xtaqt inkun maġenbu. U ta’ 17-il sena fhimtha, għax qalli dwar l-imħabba tiegħu għal Alla, u dik immarkani u bidlitli ħajti għal dejjem.”

“Kienet l-ewwel darba li xi ħadd qalli dwar ir-relazzjoni personali tiegħu ma’ Alla; kien impressjonanti ħafna, f’dak il-mument fhimt għaliex ħassejtni miġbud lejh u kien dak meta kkonvertejt, għax kont naf li jeżisti Alla, imma ma kontx naf li jista’ jkolli relazzjoni miegħu, u fhimt li kien possibbli… Hu spjegali u ħeġġiġni ngħix din il-fidi.”

Saħqu li fil-familja “kulħadd kien miġbud lejh” u li dejjem “pprova jevanġelizza b’rispett, kemm mal-personalitajiet differenti kif ukoll mal-familja tagħna. Għalina kien privileġġ li nkunu nafuh,” żiedu jgħidu.

Wieħed mill-​aktar postijiet speċjali għar-​Re Baudouin kien “Villa Astrida,” id-​dar tas-​sajf tiegħu fil-​belt taʼ Motril fil-​provinċja taʼ Granada, Spanja, fejn miet fil-​31 taʼ Lulju, 1993, fl-​età taʼ 62 sena minn attakk tal-​qalb f’daqqa.

“Hemm dejjem ipprova jevanġelizza billi jaqsam il-fidi tiegħu, speċjalment fis-sjuf, bl-eżempju tiegħu, ma’ dak li qal u mal-gruppi ta’ talb li organizza speċjalment mal-iżgħar membri tal-familja.”

Iż-żewġ qraba tbissmu hekk kif fakkru l-ferħ tiegħu: “Kellu sens kbir ta’ umoriżmu u dejjem ipprova jġiegħel lill-familja tgawdi. Motril kien qisu biċċa ferħ; meta n-nies jitkellmu dwar Motril, kollha jgħidu li kienet ġenna.”

“Li kien speċjali wkoll kien li tkun tista’ tmur Quddiesa fil-kappella kuljum u titlob ir-rużarju. Kien hemm kuritur twil u stajna noffru s-siġġijiet kollha għal min ried jiġi. L-istedina kienet dejjem mogħtija liberament,” spjegaw.

Saħqu li kulħadd fil-familja “kien mimsus b’xi mod” u li, fil-fatt, diversi neputijiet, issa saċerdoti jew sorijiet, skoprew il-vokazzjoni tagħhom bis-saħħa tiegħu. “Imma ħafna minna, b’vokazzjonijiet differenti, b’xi mod ġew trasformati.”

Unjoni matrimonjali ‘straordinarja’

Rigward iż-żwieġ tar-rejiet, il-qraba qalu li l-eżempju tagħhom kien “straordinarju.”

“Kienu koppja mill-qrib ħafna, fuq kollox minħabba t-tenerezza tagħhom; ma beżgħux juruha anke b’ġesti ta’ affezzjoni. Ħarsu lejn xulxin b’tant tenerezza, b’idejhom, minn driegħ.”

Ftakru li Baudouin “ma ddejjaqx jgħannaqha fil-pubbliku u kien jagħtiha bewsa kbira fuq ħaddejn u jgħidlu affarijiet bħal, ‘Int il-ħajja ta’ qalbi u l-qalb ta’ ħajti’”.

“Qatt ma rajt xi ħaġa bħal dik. Qatt. Kellhom tenerezza u mħabba spiritwali, għax it-tnejn riedu jaqdu lil Ġesù u t-tnejn raw lil Ġesù fl-ieħor. Kienu konxji ħafna li kellhom il-missjoni li jġibu lil Ġesù lill-oħrajn bħala koppja, fil-pożizzjoni tagħhom.”

Hu ‘talab lil Ġesù jaġixxi b’idejh’

Matul l-udjenzi tiegħu, iż-żjarat uffiċjali u l-laqgħat man-nies, Baudoin kien jagħti idejh lil numru kbir ta’ nies. Hu kien konxju taʼ dan u “talab lil Ġesù biex jaġixxi b’idejh.”

“Hu ried li n-nies jafu lil Ġesù meta sellemhom, bil-mess ta’ idejh, għalhekk talab biex ikun strument u jkun jista’ jittrasmetti lil Ġesù; speċjalment meta jagħti l-idejn, talab li jkun mezz biex iwassal lil Kristu għand ħaddieħor.”

Baudouin, skont il-qraba tiegħu, kien konxju minn dan, u għalhekk qal: “Jien nuża jdi, meta n-nies imissni, biex inkun nista’ nittrasmetti lill-Mulej. U min jaf, il-Mulej jista’ jużahom b’modi differenti, anke biex ifejjaq jew jikkonverti.”

“Kien speċifiku ħafna dwar dan. Ma nafx qatt se nkunu nafu, imma naħseb li ħafna nies ġew konvertiti u ġew imfejqa spiritwalment, emozzjonalment, u min jaf jekk fiżikament, permezz ta’ idejh,” ikkummenta wieħed minnhom.

Ragħaj għall-poplu tiegħu

Il-qraba ftakru kif in-nies li kienu qed ibatu ġibdu lil Baudouin “bħal kalamita,” peress li kellu “sensittività speċjali lejhom — ipprova jittrasmettihom lil Ġesù, iħobbhom u jagħmilhom jaraw li kienu wlied Alla u maħbub immens. minnu.”

“Niftakar b’mod partikolari kemm kien milqut profondament mill-vittmi tat-traffikar tal-bnedmin. Fil-kuntest tal-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal fin-NU, Baudouin seta’ jkellem nies li spjegawh ir-realtà ta’ din it-traġedja.”

“Qalna, u naf li għamel,” kompla l-qarib, “li kien imur jara fil-privat, mingħajr ma jkun jaf ħadd, nies li kienu qed isofru minn dan. Ir-re mar Antwerp u ltaqa’ fil-privat ma’ nisa li kienu vittmi tal-prostituzzjoni u t-traffikar tal-bnedmin. Mar jarahom biex ifarrġilhom, jismagħhom, jgħannaqhom, u jibki magħhom.”

Kienet waħda minnhom, Filippina, li qasmet ix-xhieda tagħha fil-funeral tar-re. “Madankollu, ma setgħetx tagħmel dan għax baqgħet tibki. Qalet li kienet tilfet ħabiba.”

Irrimarkaw li mar ukoll jara nies fil-kura palljattiva, imutu u morda, mingħajr ma qal lill-istampa. “Fid-dar kien l-istess, niftakar meta smajtu jgħid li kien se jara lill-mara tal-kok, li kellha l-kanċer. Mar jaraha billejl l-isptar.”

“L-istess mod fil-gvern. Ministru tilef lil ibnu u mar jikkonsla lil familtu, b’mod diskret ħafna. Kien ir-ragħaj tal-poplu tiegħu; kulħadd kien importanti għalih, kif iddeskrivieh il-Kardinal Godfried Danneels fl-omelija tal-funeral tiegħu.”

Proċess ta’ beatifikazzjoni

Il-qraba qalu li l-aħbar tal-ftuħ tal-proċess ta’ beatifikazzjoni ta’ Baudouin ntlaqgħet mill-familja “b’ferħ kbir; ma stajniex nemmnu, huwa inkredibbli.” Il-Papa Franġisku, żied jgħid wieħed minnhom, “seta’ ħa d-deċiżjoni waħdu u hekk ġara. Fil-familja fhimna wkoll li aktarx kienet l-aħjar deċiżjoni u li verament ma għamilhiex bl-addoċċ.”

“Kemm se jdum il-proċess? Min jaf. Dak mhux f’idejna. Imma ma nistgħux nibqgħu lura, dan żgur,” qalu.

Il-jum ta’ qabel it-tħabbira, it-28 ta’ Settembru, kien il-“Jum Globali għall-Aċċess għal Abort Legali u Sikur,” xi ħaġa li, jgħidu, “probabbilment tat l-ispinta lill-Papa Franġisku.”

“Iddeċieda li jitkellem b’mod qawwi ħafna dwar l-abort, bi kliem iebes ħafna, li verament iddisturbaw ħafna nies,” qalu l-qraba u faħħru lir-re għall-pożizzjoni kuraġġuża tiegħu dwar din il-kwistjoni.

“Niftakar aneddot ta’ snin ilu, meta ħabib tiegħi kellu l-opportunità li jagħti lill-Papa Franġisku waqt udjenza ġenerali l-ewwel ktieb miktub dwar ir-re mill-Kardinal Suenens, [‘Baudouin, King of the Belgians: The Hidden Life’] . Kien ftit tas-snin ilu, u meta tah, il-Papa Franġisku qallu: ‘Kemm se jdum biex tagħmlu qaddis?’”

Irrimarkaw ukoll li s-Santu Missier kien jaf il-ħajja u x-xhieda tar-Re Baudouin għaliex il-Klinika tal-Università Queen Fabiola magħrufa kienet tinsab f’Córdoba, l-Arġentina.

L-oppożizzjoni tiegħu għall-abort

Wieħed mill-aktar mumenti sinifikanti tar-renju ta’ Baudouin kien meta fit-3 ta’ April, 1990, sab ruħu fil-pożizzjoni li kellu jiffirma l-liġi li ddekriminalizza l-abort fil-pajjiż.

Il-qraba rrimarkaw li, minkejja dak li tallega l-maġġoranza, huwa ma rriżenjax, iżda pjuttost “il-gvern ħejja soluzzjoni” li fiha l-kunsill tal-ministri nnota l-impossibbiltà li jirrenja għal raġunijiet ta’ [konflitt ta’] kuxjenza, li ġiet indirizzata f’ l-Artikolu 82 tal-Kostituzzjoni.”

“Wara li ddikjara l-inkapaċità tar-re li jirrenja, il-liġi ġiet ratifikata, u mbagħad il-Kamra tar-Rappreżentanti kellha terġa’ tivvota jekk qieset li l-inkapaċità li jirrenja kienet spiċċat,” spjegaw. Għalhekk, enfasizzaw li “huwa xorta waħda ħa d-deċiżjoni u assuma l-konsegwenzi kollha,” peress li waqaf isaltan għal 36 siegħa.

Ftakru li “dawk il-jiem bata ħafna, kemm [hu u martu] batew ħafna, għax kienu f’pożizzjoni li ma kinux jafu x’kien se jiġri, u anke għax kien jaf li ma jiffirmawx l-abort. il-liġi tista’ ġġib diviżjoni saħansitra akbar fil-pajjiż.”

Huwa talab, żiedu jgħidu, “li n-nies jappoġġjawh bit-talb biex jieħu deċiżjoni. Imma kien konxju bis- sħiħ li kien ħa d- deċiżjoni m’Alla u bil- kuxjenza tiegħu, li kienet impressjonanti ħafna.”

B’emozzjoni fakkru kif f’dawk il-jiem, mara li kienet taħdem fil-palazz ta’ Laeken u li kellha appuntament ma’ tabib biex tagħmel abort “ikkanċellat l-appuntament meta semgħet x’kien għamel is-sultan.”

“Meta semaʼ dak li ġara, qal: ‘Għal dan, kulma għaddejt minnu kien worth it.”

Difensur tad-dinjità tan-nisa

Il-qraba lamentaw li hemm nies li jaħsbu li, meta ħa din id-deċiżjoni, ir-re ma ħax kont tad-drittijiet tan-nisa. “Naħseb li huwa importanti ħafna li tiġi stabbilita l-verità – ir-re kellu rispett enormi għad-dinjità tan-nisa.”

“Dan naf min-nisa kollha li mar jara f’sitwazzjonijiet diffiċli, iżda wkoll għax kellu laqgħat ma’ nisa minn oqsma differenti, kittieba, xjenzati, politiċi, eċċ. Kien konxju ħafna tat-tbatija tan-nisa f’ċerti sitwazzjonijiet. L-episodju dwar l-abort kien deċiżjoni meħuda ma’ Alla u l-kuxjenza tiegħu biex jiddefendi l-ħajja.”

Bħala eżempju tad-difiża tiegħu tad-dinjità tan-nisa, semmew inizjattiva li ħa biex jorganizza summit immirat lejn il-promozzjoni tan-nisa rurali.

“Hu talab lis-segretarju ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti biex jorganizzaha u ġabar flimkien kważi n-nisa kollha kapijiet ta ‘stat u gvern minn madwar id-dinja f’Ġinevra.”

Il-qraba tennew li hu kellu “l-missjoni li verament jgħin lin-nisa biex ikunu rispettati, biex joħorġu mill-faqar, biex ikunu jistgħu jitilgħu s-sellum soċjali, biex jippromwovi x-xogħol tagħhom… Dejjem iddefenda lin-nisa u d-dinjità tagħhom.”

Ħajja ta’ qdusija

Id-deċiżjoni li ma tiffirmax il-liġi tal-abort kienet ċertament episodju li mmarka l-ħajja tar-re. Madankollu, saħqu: “Mhux l-unika waħda li tista’ tintuża biex tiddikjarah qaddis, għax li tagħmel pass bħal dan, bil-konsegwenzi kollha, ifisser li minn qabel trid tkun għamilt ħajja spiritwali oerhört profonda. Kienet il-ħajja ta’ talb tiegħu, il-maturità spiritwali tiegħu, u l-imħabba tiegħu għal Alla, li ħejjewlu, mingħajr ma kien jaf, biex jieħu deċiżjoni bħal din. Ma kinitx xi ħaġa f’daqqa.”

Huma enfasizzaw b’mod partikolari l-ħajja ta’ talb tiegħu: “Kien iqatta’ sigħat quddiem Sagramentat. Ġeneralment kellna l-Quddiesa kmieni filgħodu u, jekk tasal qabel, kien ikun bilqiegħda hemm quddiem is-Santissimu Sagrament. U ħafna drabi, matul il-lejl, kien iqum u sempliċement imur il-kappella jitlob. U f’Motril ukoll, kont tidħol fil-kappella u kien ikun hemm. Ħajtu kollu kien xhieda ta’ Kristu ħaj.”

“Kif qal, dak li rridu naspiraw għalih hu li nkunu qaddisin. Allura dan ried ħafna u pprova jgħix dik il-qdusija tul ħajtu kollha,” żied jgħid wieħed minnhom.

Li kieku kellu jiġi rikonoxxut bħala qaddis, huma qalu, “nixtiequ li jibqa’ mfakkar bħala s-‘sultan ragħaj’, għas-sempliċità u l-umiltà tiegħu. U biex hu jkun ta’ eżempju għall-kapijiet tal-gvern u tal-istat kollha, kif qal il-Papa Franġisku.”

Fir-ritratt: “Dak li rridu naspiraw għalih hu li nkunu qaddisin,” il-qraba tal-mibki Re Belġjan Baudouin jiftakar lilu jħeġġeġ. Kreditu: Ritratt bil-kortesija tal-familja Baudouin