Hannah Brockhaus via Catholic News Agency

Gradwati riċenti tal-iskola sekondarja u tal-kulleġġ qed jistudjaw xi wħud mill-arti u s-snajja’ storiċi tad-dinja fi skola ġdida mmexxija mill-Bażilika ta’ San Pietru. 

L-“Iskola tal-Arti u tas-Snajja” tal-Fabbrica di San Pietro — id-dipartiment li jissorvelja l-manutenzjoni, ir-restawr u t-tiswijiet tal-bażilika papali tal-Vatikan — qed toffri għat-tielet sena konsekuttiva kors ta’ taħriġ ta’ sitt xhur b’xejn b’konċentrazzjoni f’waħda minn ħames snajja’ tradizzjonali: xogħol tal-ġebel u tal-irħam, bricklaying u tikħil, xogħol ta’ mastrudaxxa, disinn tal-mużajk u xogħol tal-ħaddied.

“Huwa importanti li l-bażilika jkollha din l-iskola, għax tirrestawra tradizzjoni mis-snin 1700, u tpoġġiha fiċ-ċentru tal-ħajja [tal-bażilika] illum,” qal lid-direttur tal-iskola, Patri Francesco Occhetta, SJ, lil CNA.

“Hu għalhekk li,” żied il-qassis, “din l-alleanza ta’ idejn, ras u qalb, illum, qajmet xi ħaġa li kienet qed tmut fil-kultura f’dawn l-aħħar 30 sena.” 

“L-iskola hija l-ewwel u qabel kollox esperjenza ta’ relazzjonijiet għall-20 żagħżugħa u żagħżugħa li jgħixu flimkien u jitgħallmu — fil-bażilika — dwar iż-żamma tal-bażilika, permezz tal-ħiliet tas-sengħa tagħna… Dawn il-ħiliet ngħadduhom lilhom, biex il-ġenerazzjonijiet, b’idejhom, jgħaddu dak l-għarfien li jista’ jgħaddi minn ġenerazzjoni għall-oħra biss,” qalet Occhetta.

Ħidma bl-idejn

Għall-istudenti, iċ-ċans rari li jirċievu edukazzjoni prattika f’sengħa f’Ruma kien appell kbir tal-iskola.

“Dejjem kont interessat f’karriera artistika, u kont diġà ddeċidejt li ma ridtx insegwi karriera li kienet teħtieġ li nkun fuq il-kompjuter il-ġurnata kollha; Kont naf li ridt naħdem b’idi,” qalet lil CNA Cristina Squatriti ta’ 22 sena. 

It-Taljan-Amerikan minn Ann Arbor, Michigan, ingħaqad ma’ 19-il student ieħor, l-aktar Taljani ta’ bejn it-18 u l-25 sena, biex jistudjaw fil-Vatikan minn Novembru 2024 sa April 2025.

Occhetta spjegat li l-parteċipanti jqattgħu 600 siegħa jitgħallmu minn masters fis-snajja’ involuti fil-manutenzjoni regolari u straordinarja tal-Bażilika ta’ San Pietru — 200 siegħa fil-klassi u 400 siegħa fil-laboratorju.

Filwaqt li Squatriti studjat il-letteratura Spanjola f’università f’Michigan, billi kienet taf li riedet ikollha karriera aktar fiżikament impenjattiva, ingħaqdet mal-binarji tal-ġebel u l-ħaddiema tal-irħam fl-iskola, li, qalet, kienet tidher “tajba wisq biex tkun vera kemm mal-parti akkademika kif ukoll mal-prattika tagħha, u mal-ħin li qattgħet fil-laboratorju.”

L-istudenti jgħixu ġewwa l-Vatikan u jattendu klassijiet fuq diversi suġġetti ewlenin flimkien, fosthom l-istorja tal-Bażilika ta’ San Pietru, il-prinċipji fundamentali tal-istorja tal-arkitettura u t-tekniki tal-arti, u l-pedamenti bibliċi u teoloġiċi. Imbagħad jaqsmu f’lezzjonijiet speċjalizzati u ħin fil-laboratorji bbażati fuq il-binarju li jkunu qed isegwu.

Iż-żgħażagħ irġiel u nisa jersqu wkoll barra l-istat tal-belt biex jitgħallmu minn xi siti antiki u knejjes storiċi ta’ Ruma.

Minn Għawdex, Malta, Francesco Bonello qed isegwi wkoll il-kors ta’ studju dwar ix-xogħol tal-irħam. Iż-żagħżugħ ta’ 20 sena diġà kellu sfond fit-tqattigħ tal-irħam kummerċjali iżda qal lis-CNA li kellu inqas esperjenza fuq in-naħa artistika.

“Ħdimt ma’ missieri minn meta kelli 13-il sena,” qal Bonello. “Hu marmista [irħam]. Naħdmu industrijalment fl-irħam, imma jien dejjem xtaqt nitgħallem it-tekniki fundamentali ta’ marmoraro [inċiżur ta’ l-irħam] … [li] jaħdem biss bi scalpelli u mrietel biex jagħmel xogħlijiet sbieħ bl-idejn, li għalija hija l-passjoni tax-xogħol.”

Filwaqt li kemm Bonello kif ukoll Squatriti qalu li l-esperjenza kienet meraviljuża, huma nnutaw li ma kienx faċli li titgħallem is-sengħa kkomplikata tal-inċiżjoni tal-ġebel.

“Ilkoll kemm aħna qatt ma konna missew skalpell f’ħajjitna,” qal Squatriti, “għalhekk bdejna nitgħallmu kif inċiżu l-ittri, u mbagħad għamilna ġimgħa sħiħa ta’ linji dritti, li kienet tassew iebsa mentalment, imma hekk sibna idejna biex inħossuna komdi bl-aħjar għodod.”

Issa l-istudenti għaddew għal teknika msejħa “intarcio,” li hija l-intarsjar tal-irħam ġewwa biċċa oħra tal-irħam.

Squatriti qal li wieħed jista’ jara l-metodu tal-“intarcio” tul l-artijiet tal-Bażilika ta’ San Pietru: “Dan sejjer bil-mod ħafna, għax huwa materjal diffiċli biex taħdem miegħu, imma tgħallimt ħafna f’dawn l-aħħar tliet xhur.”

Tgħaddi l-għarfien mill-esperti

“L-istudenti jiltaqgħu mal-akbar esperti tal-bażilika u jitgħallmu b’mod konkret kif jagħmlu l-manutenzjoni tal-irħam, tal-injam, tal-mużajk” ġewwa l-Bażilika ta’ San Pietru, spjegat Occhetta.

Fuq il-parti spiritwali tal-kors, qal, “St. Peter’s huwa spazju sagru, u l-għan huwa li l-istudenti tagħna wkoll jiltaqgħu ma’ l-ispazju sagru tagħhom stess waqt li jagħmlu l-manutenzjoni. Għalhekk hemm, l-ewwel nett, dimensjoni spiritwali li fuqha hija bbażata l-iskola, hemm dimensjoni komunitarja fejn l-istudenti tagħna, akkumpanjati minn edukatur u l-kollaboraturi tagħha, jikbru flimkien, u mbagħad hemm dimensjoni marbuta sewwa mat-tagħlim.”

Iż-żewġ studenti qalu li l-attendenza l-iskola ħassejt li tkun parti minn familja kbira. 

“Stajt tassew iffurmat konnessjonijiet li se nġorr miegħi għall-karriera tiegħi u biss il-bqija ta ‘ħajti b’mod ġenerali,” qal Squatriti. 

Bonello qal li jittama li jkollu karriera juża l-ħiliet ġodda tiegħu ta’ inċiżjoni bi skarpell, scalpel, u martell, u jkompli jaħdem fil-qtugħ tal-irħam industrijali.

“L-aqwa teknoloġija tgħinek tinvesti aktar fil-kumpanija, fix-xogħol tiegħek, tgħinek tagħmel dan mill-isbaħ,” qal, “imma għalija huwa importanti li tkun taf it-tekniki fundamentali, għax meta tgħallem it-tekniki fundamentali, tgħinek fit-tul għall-karriera tiegħek.”

Squatriti wkoll tittama li tuża dak li tgħallmet fil-kors għal karriera artistika fl-iskultura.

Occhetta qalet li l-ħidma “bl-idejn hija waħda miċ-ċwievet biex tingħata ħajja ġdida lid-dinja taż-żgħażagħ fuq il-post tax-xogħol illum ukoll.” 

Il-bażilika tal-Vatikan diġà impjegat tnejn mill-ex studenti tagħha bħala parti mis-“Sanpietrini,” l-ekwipaġġ tal-manutenzjoni full-time ta’ San Pietru, u tittama li tagħmel dan ukoll fil-futur, kull meta jkun possibbli.

Iżda t-tmexxija tal-iskola tittama wkoll li l-edukazzjoni li qed tipprovdi fl-arti u s-sengħa tradizzjonali tkun ta’ benefiċċju mhux biss għall-Bażilika ta’ San Pietru iżda wkoll għall-knejjes storiċi madwar id-dinja.

“Dawn iż-żgħażagħ jista’ jkollhom din l-opportunità u mbagħad imorru f’bażiliċi oħra madwar id-dinja biex ikunu jistgħu jgħaddu dak li hu l-għarfien tal-Fabbrica di San Pietro,” li għandha storja ta’ 500 sena, qalet Occhetta.

Traduzzjoni mħejjija u adattata minn Lara Zammit għal tbissima.mt. It-test oriġinali bl-Ingliż jappartjeni lill-Catholic News Agency. Ritratti via Catholic News Agency Access for Editors