Lara Zammit
Jum id-Duluri hija tifkira solenni tal-Verġni Mqaddsa Marija Addolorata li ssir nhar il-Ġimgħa ta’ qabel Ħadd il-Palm fil-ħames ġimgħa tar-Randan (li qabel kienet imsejħa “Ġimgħa tal-Passjoni”).
Filwaqt li m’għadhiex festa uffiċjali tal-Knisja bi preparazzjoni għal-Għid (għalkemm għadha osservata fil-Missal tal-1962 u fl-Użu Anglikan), it-tradizzjonijiet tan-nies tal-post jibqgħu jżommuha.
Malta hija waħda mill-pajjiżi Kattoliċi, mal-Messiku, il-Gwatemala, l-Italja, il-Perù, il-Brażil, Spanja u l-Filippini, fejn il-bidu taċ-ċelebrazzjonijiet tal-Ġimgħa Mqaddsa jibdew b’Jum id-Duluri. Isseħħ eżattament ġimgħa qabel il-Ġimgħa l-Kbira, u tikkonċentra fuq l-uġigħ emozzjonali li l-Passjoni ta’ Ġesù Kristu kkawżat lil ommu, il-Verġni Marija Mqaddsa, li hija meqjuma taħt it-titlu tal-Madonna tad-Duluri.
Il-purċissjoni ewlenija tal-Festa tal-Madonna tad-Duluri ssir fil-Belt Valletta, iżda ħafna rħula oħra iżgħar għandhom tagħhom ukoll. Tradizzjonalment, il-parteċipanti kienu jduru wara l-Madonna tad-Duluri u jirreċitaw talb filwaqt li xi wħud kienu ukoll jimxu ħafjin bil-ktajjen tqal bħala sinjal ta’ indiema. Il-festa tal-Madonna tad-Duluri hija okkażjoni sinifikanti ħafna għal eluf ta’ devoti f’Malta.
Is-Seba’ Duluri tal-Madonna
1. Il-Profezija ta’ Xmun (Luqa 2:34-35)
2. Il-Ħarba lejn l-Eġittu (Mattew 2:13-21)
3. It-Telfa’ ta’ Ġesù fit-Tempju (Luqa 2:41-50)
4. Marija tiltaqa’ ma’ Ġesù jġorr is-Salib (Ġwanni 19:17)
5. It-Tislib (Ġwanni 19:18-30)
6. Marija Tilqa’ il-Ġisem Mejjet ta’ Binha (Ġwanni 19:39-40)
7. Id-Difna ta’ Binha u l-Għeluq tal-Qabar. (Ġwanni 19:39-42)
‘Din hi Ommi’
Fl-2020, il-Papa Franġisku ddedika omelija fuq id-devozzjoni speċjali tal-Verġni Mqaddsa Marija Addolorata.
“Il-Madonna qatt ma talbet xejn għaliha,” irrifletta l-Papa Franġisku. “Hija talbet affarijiet għal ħaddieħor; nistgħu naħsbu f’Kana. Imma qatt ma qalet, ‘Jien l-omm. Ħares lejja. Jien ir-Reġina Omm.’ Ma talbitx xi ħaġa importanti għaliha nfisha fil-kulleġġ appostoliku. Sempliċement, hi taqbel li tkun Omm.”
Hija akkumpanjat lil Ġesù bħala dixxiplu, għax l-Evanġelju juri li hija mxiet wara Ġesù: ma’ sħabha, nisa devoti, “mxiet wara Ġesù, semgħet lil Ġesù”.
Il-papa ħareġ stedina biex “jonora lill-Madonna u jgħid: ‘Din hi Ommi,’ għax hi Omm. U dan hu t-titlu li rċeviet mingħand Ġesù, hemm proprju, fil-mument tas-Salib.”