Kate Quiñones via Catholic News Agency
Erba’ asterojdi reċentement ġew imsemmija wara erba’ sorijiet Kattoliċi li għenu biex jintgħarfu madwar 500,000 stilla li jagħmlu parti mill-atlas tal-istillel Carte du Ciel “Mappa Ċelesti” tal-bidu tas-snin 1900.
Asterojdi huma korpi żgħar tal-blat li jdur max-xemx. Hemm numru kbir minnhom fl-ispazju li jvarjaw ħafna fid-daqs, u jinstabu bejn l-orbiti ta’ Mars u Ġove, għalkemm xi wħud għandhom orbiti aktar wiesa.
Is-sorijiet Emilia Ponzoni, Regina Colombo, Concetta Finardi u Luigia Panceri qattgħu sa 11-il sena jirriċerkaw 481,215-il korp ċelesti għall-Osservatorju tal-Vatikan. L-iskoperti tagħhom imbagħad ġew ippubblikati f’katalgu ta’ 10 volumi.
F’Ġunju u Settembru ta’ din is-sena, ix-xjentisti ħabbru d-deċiżjoni tagħhom li jsemmu erba’ asterojdi wara l-erba’ sorijiet Kattoliċi, li l-aħħar waħda minnhom mietet fl-1982.
L-erba’ asterojdi msemmija għar-reliġjużi ġew skoperti fl-Osservatorju Mount Graham f’Arizona, fejn l-Osservatorju tal-Vatikan jopera t-Teleskopju tat-Teknoloġija Avvanzata tal-Vatikan madwar 200 mil fix-Xlokk ta’ Phoenix.
Huwa proċess twil li jagħti l-ismijiet lil-asterojdi . Korp ċelesti għandu jiġi osservat, irreġistrat, irrappurtat, u jingħata numru ta’ identifikazzjoni; id-dejta hija riveduta għal kwalunkwe korp ċelesti mhux identifikat.
Ladarba tiġi determinata orbita eżatta, ir-riċerkatur li kkalkula l-orbita — mhux dak li jiskopri l-asteroid — għandu d-dritt li jipproponi isem. L-isem imbagħad jiġi rivedut mill-Grupp ta’ Ħidma: Nomenklatura tal-Korpi Żgħar (WGSBN), li hija mmexxija mill-Unjoni Astronomika Internazzjonali.
Il-Vatikan għen biex imexxi l-isforz tal-immappjar tal-istilel fil-bidu tas-seklu 20
Il-Ġiżwita Patri John Hagen wettaq il-proġett tal-immappjar tal-istilla għall-Osservatorju tal-Vatikan fil-bidu tas-snin 1900 u avviċina l-ordni Suore di Maria Bambini għall-għajnuna. L-ordni kienet speċjalizzata fl-infermiera u fl-edukazzjoni, iżda fuq talba ta’ Hagen, l-ordni bagħtet par sorijiet — Suor Emilia u Suor Regina — fl-osservatorju biex jingħaqdu mal-proġett fl-1910.
Snin wara, fl-1917, ġew wara par ieħor: Suor Concetta u Suor Luigia. Sal-1921 is-sorijiet kienu kkatalokaw flimkien kważi 500,000 stilla.
Il-proġett tal-immappjar tal-Vatikan kien parti minn sforz dinji biex tinħoloq mappa ċelesti. Il-Vatikan kellu parti magħżula tas-sema bil-lejl biex jimmappja permezz tal-fotografija u l-analiżi, filwaqt li kważi 20 osservatorju ieħor ħadmu fuq is-sezzjonijiet rispettivi tagħhom. Il-proġett kien jinvolvi r-reġistrazzjoni tal-luminożità u l-pożizzjoni ta’ 5 miljun stilla.
Il-Papiet Benedittu XV u Piju XI aktar tard onoraw lis-sorijiet għas-servizzi tagħhom. L-arkivist tal-Osservatorju tal-Vatikan Patri Sabino Maffeo, SJ, fl-età ta’ 94 sena, reġa skopra l-identità tas-sorijiet kważi għaxar snin ilu.
Il-Ġiżwita Patri Gabriele Gionti, li jaħdem fl-osservatorju tal-Vatikan, din is-sena kellu wkoll asterojda msemmija għalih, u sar il-41 Ġiżwita li kellu ġisem ċelesti imsemmi għalih.
Wieħed mill-eqdem osservatorji fid-dinja, l-aktar għeruq bikrija tal-Osservatorju tal-Vatikan imorru lura għas-seklu 16 u r-riforma tal-kalendarju Gregorjan. L-osservatorju jinsab barra minn Ruma fil-belt ta’ Castel Gandolfo u ikompli jagħmel skoperti xjentifiċi.
Traduzzjoni mħejjija u adattata minn Lara Zammit għal tbissima.mt. It-test oriġinali bl-Ingliż jappartjeni lill-Catholic News Agency.