Romy Haber via Catholic News Agency
Fl-1989, il-Papa Ġwanni Pawlu II ħareġ ittra appostolika fejn wissa li “l-għajbien tal-Libanu jkun wieħed mill-akbar niket tad-dinja” u li s-salvataġġ huwa “waħda mill-aktar ħidmiet urġenti u nobbli” għall-komunità globali.
Filwaqt li l-Libanu ħafna drabi jagħmel l-aħbarijiet għall-politika mqallba u l-kunflitti militari tiegħu — inkluż f’dawn l-aħħar jiem billi t-tensjoni żdiedet bejn il-Hezbollah u l-Iżrael — il-wirt Kattoliku għani tiegħu, kemm tal-passat kif ukoll tal-preżent, spiss jiġi injorat.
Hawn huma 10 affarijiet importanti li għandek tkun taf dwar il-fidi Kattolika fil-Libanu:
- Id-diversità tal-Knisja fil-Libanu
Minkejja ċ-ċokon tiegħu, il-Libanu fih 18-il setta reliġjuża rikonoxxuti uffiċjalment. Fi ħdan dan il-pajsaġġ divers, il-Knisja Kattolika għandha post prominenti, li tinkludi diversi riti u komunitajiet distinti li jikkontribwixxu għall-wirt spiritwali tan-nazzjon.
Hemm sitt komunitajiet Kattoliċi ewlenin fil-Libanu, kull waħda bl-istorja unika tagħha, it-tradizzjonijiet liturġiċi, u l-wirt kulturali tagħha: Knejjes Kattoliċi Maroniti, Melkiti, Armeni, Sirjaċi, Kaldej u Latini.
Filwaqt li rrikonoxxa d-diversità reliġjuża unika tal-Libanu, il-Papa Ġwanni Pawlu II irrefera b’mod famuż għal-Libanu bħala “aktar minn pajjiż; huwa messaġġ.”
- Kattoliċi Lebaniżi bin-numri
Il-perċentwal ta’ Kristjani fil-Libanu huwa suġġett ta’ dibattitu, bi stimi li jvarjaw. Ċifra ċċitata b’mod komuni tissuġġerixxi li l-Insara jiffurmaw madwar 34% tal-popolazzjoni (bejn 1.5 miljun u 2 miljun), għalkemm hemm tħassib dwar l-eżattezza ta ‘dawn l-istimi minħabba n-nuqqas ta’ dejta taċ-ċensiment uffiċjali.
L-akbar grupp Kattoliku fil-Libanu huwa l-Knisja Kattolika Maronita.Skont l-Annuario Pontificio tal-2015, hemm madwar 3.36 miljun Kattoliku Maronita madwar id-dinja. Komunitajiet sinifikanti jinstabu fl-Arġentina (madwar 720,000), il-Brażil (493,000), il-Messiku (156,000), u l-Awstralja (150,000).
Rwol politiku importanti fil-Libanu
Il-Kattoliċi, partikolarment il-Kattoliċi Maroniti, għandhom rwol politiku sinifikanti fil-Libanu minħabba s-sistema konfessjonali unika tal-pajjiż, li talloka s-setgħa politika bbażata fuq affiljazzjoni reliġjuża.
Skont il-Kostituzzjoni Libaniża, il-president tal-Libanu għandu dejjem ikun Kattoliku Maronita. U l-128 siġġu parlamentari huma maqsuma b’mod ugwali bejn Insara u Musulmani/Drużi. L-Insara, inklużi l-Maroniti, il-Kattoliċi Griegi, u setet oħra, għandhom 64 siġġu, filwaqt li l-64 siġġu li jifdal huma riżervati għall-Musulmani (kemm Sunni kif ukoll Shia) u Drużi.
- Persekuzzjoni u taqlib politiku
L-Insara Lebaniżi ffaċċjaw persekuzzjoni tul l-istorja, mill-Mamluks, li qerdu l-knejjes u mmassakraw lill-Insara, sal-Imperu Ottoman, li orkestra l-ġuħ kbir li qatel terz tal-popolazzjoni.
Fi żminijiet aktar reċenti, mexxejja Kristjani fil-Libanu ffaċċjaw vjolenza mmirata. Il-Gwerra Ċivili Libaniża (1975–1990) rat il-qtil ta’ figuri Kristjani ewlenin bħal Bashir Gemayel (1982), il-mexxej Maronita u president elett li nqatel għar-rwol tiegħu fl-oppożizzjoni għall-okkupazzjoni Sirjana u Palestinjana. Bosta ġurnalisti u intellettwali Kristjani nqatlu wkoll f’dawn l-aħħar snin minħabba l-oppożizzjoni tagħhom għall-influwenza barranija.
- Rwol storiku ewlieni
Il-Kattoliċi fil-Libanu storikament gawdew minn awtonomija unika fil-Lvant Nofsani, anke waqt il-ħakma Iżlamika. Magħrufa għar-rabta qawwija tagħhom mal-libertà, huma rreżistew b’mod konsistenti sistemi ta’ subjugation bħad-dhimmitude (l-istatus ta’ persuni mhux Musulmani taħt il-ħakma Musulmana), ippreservaw l-indipendenza u l-identità tagħhom permezz ta’ sekli ta’ bidla.
Il-Maroniti kellhom rwol ċentrali fir-reżistu tal-kontroll Ottoman permezz ta ‘sforzi diplomatiċi, militari u politiċi. U wara l-Ewwel Gwerra Dinjija, il-komunità Maronita taħt it-tmexxija tal-Patrijarka Elias Peter Hoayek imbuttat għat-twaqqif ta’ Greater Lebanon fl-1920 taħt il-Mandat Franċiż.
Il-Patrijarka Nasrallah Sfeir kellu rwol ċentrali fir-reżistizzjoni tal-okkupazzjoni Sirjana tal-Libanu. It-tmexxija tiegħu kienet fattur ewlieni fil-mobilizzazzjoni kemm ta’ Libaniżi Kristjani kif ukoll mhux Kristjani biex jisfidaw id-dominanza Sirjana, speċjalment fil-perjodu li wassal għar-Rivoluzzjoni taċ-Ċedru fl-2005.
Art tal-qaddisin
Il-Libanu ġie msejjaħ l-“Art tal-Qaddisin” minħabba l-bosta qaddisin li ħarġu mill-istorja tiegħu. L-aktar qaddis Lebaniż prominenti huwa San Charbel Makhlouf.
Barra minn hekk, il-monakiżmu kien il-pedament tal-ħajja Nisranija fil-pajjiż għal sekli sħaħ. Il-patrijiet u s-sorijiet, li għexu iżolati fil-muntanji tal-Libanu, ippreservaw il-Kristjaneżmu matul perjodi diffiċli.
- Relazzjoni qawwija mal-Vatikan
Il-Knisja Maronita oriġinat fl-aħħar tar-raba’ seklu madwar San Maron. Sat-tmien seklu, il-Maroniti kienu marru joqogħdu lejn il-muntanji tal-Libanu, u għexu f’iżolament. Matul il-Kruċjati, huma stabbilixxew konnessjonijiet mal-Knisja Latina u fl-1182 ingħaqdu formalment ma ‘Ruma.
Fl-1584, il-Papa Girgor XIII waqqaf il-Kulleġġ Maronita f’Ruma. Gradwati tal-kulleġġ għenu biex ixerrdu l-għarfien tat-tradizzjoni Kristjana tal-Lvant fl-Ewropa u tejbu l-edukazzjoni tal-kleru fil-Libanu.
Ħafna Kattoliċi Lebaniżi kellhom rwoli importanti fil-Vatikan. Pereżempju, Youssef El-Semaani kien it-traduttur ewlieni u l-kustodju tal-Librerija tal-Vatikan.
Kattoliċi Lebaniżi wkoll kkontribwew b’mod sinifikanti għall-Vatikan II. Pereżempju, il-Melkiti talbu l-ħolqien ta’ dikasteru permanenti fil-Kurja Rumana għal mistoqsijiet ekumeniċi, li jirrifletti l-involviment kontinwu tagħhom fil-promozzjoni tal-għaqda fi ħdan il-Knisja.
Il-lingwa ta’ Kristu ppreservata
Il-Kristjani Lebaniżi, partikolarment il-Maroniti, kellhom rwol ewlieni fil-preservazzjoni tal-Aramajk, il-lingwa mitkellma minn Ġesù Kristu. Din il-lingwa tal-qedem ġiet imħarsa permezz tal-liturġija Maronita, li għadha tinkludi talb u innijiet Sirjaku-Aramajk.
- Edukazzjoni Kattolika – pedament tal-iżvilupp tal-Libanu
L-iskejjel Kattoliċi fil-Libanu kienu kruċjali fl-iżvilupp edukattiv u kulturali tal-pajjiż. Dawn l-iskejjel, immexxija minn diversi ordnijiet Kattoliċi bħall-Ġiżwiti, Franġiskani, u kleru Maronita, joffru edukazzjoni ta’ kwalità għolja b’għeruq fil-valuri nsara. Istituzzjonijiet notevoli bħall-Università ta’ San Ġużepp (imwaqqfa mill-Ġiżwiti fl-1875) u l-Università ta’ Notre Dame-Louaize huma magħrufa għall-eċċellenza akkademika tagħhom.
10. Pellegrinaġġi Kattoliċi — esplorazzjoni tas-siti qaddisa tal-Libanu
Il-Libanu joffri għadd kbir ta’ għażliet ta’ pellegrinaġġ, inkluż il-Wied tal-Qadisha, sit ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO, fejn il-patrijiet Maroniti għexu iżolati għal sekli sħaħ.
Annaya, fejn jinsab midfun San Charbel, hija destinazzjoni ewlenija ta’ pellegrinaġġ rinomata għall-fejqan u l-mirakli.
Sit ieħor popolari huwa l-Madonna tal-Libanu f’Harissa, fejn statwa kbira tal-Verġni Marija tagħti fuq il-Mediterran.
Traduzzjoni mħejjija u adattata minn Lara Zammit għal tbissima.mt. It-test oriġinali bl-Ingliż jappartjeni lill-Catholic News Agency.